Աղիքային մակաբուծական վարակները տարածված են գրեթե ողջ աշխարհում։Մարդու մարմնում կարող են ապրել երկու տեսակի մակաբույծներ՝ հելմինտներ և նախակենդանիներ։Հելմինտները բազմաբջիջ որդերն են։Մարդու աղիքներում հայտնաբերված ամենատարածված հելմինտներից են նեմատոդները (կլոր որդերը), ցեստոդները (երիզորդները) և տրեմատոդները (հարթ որդերը): Որպես կանոն, հելմինտները չեն վերարտադրվում մարդու մարմնում: Նախակենդանի մակաբույծները, որոնք ունեն միայն մեկ բջիջ, բազմանում են մարդու մարմնում։
Աղիքային հելմինտների և նախակենդանիների մակաբույծների հետևանքով առաջացած մակաբուծական վարակները դարձել են զարգացող երկրների մարդկանց շրջանում ամենատարածված վարակներից մեկը: Զարգացած երկրներում նախակենդանիների մակաբույծներն ավելի հավանական է, որ առաջացնեն ստամոքս-աղիքային վարակներ, քան հելմինտները: Չնայած այս վարակներից մահացության մակարդակը համեմատաբար ցածր է, բարդությունները սովորական են, և շատ դեպքեր պահանջում են հիվանդանոցային բուժում, բացատրում է ԱՀԿ-ն (Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպություն):
Ըստ մակաբուծաբանության լաբորատորիայի ղեկավար Ռաշիդուլ Հաքեի, աղիքային նախակենդանիների ամենատարածված մակաբույծներն են.
- Giardia intestinalis;
- Entamoeba histolytica;
- Cyclospora cayetanensis;
- Cryptosporidium spp.
Այս աղիքային նախակենդանիների մակաբույծների կողմից առաջացած հիվանդությունները հայտնի են համապատասխանաբար որպես ժայարդիազ, ամեոբիազ, ցիկլոսպորիազ և կրիպտոսպորիդիոզ, և դրանց ախտանիշը փորլուծությունն է։
Ինչպե՞ս պարզել, թե օրգանիզմում մակաբույծներ կան. Ուշադրություն դարձրեք այս ախտանիշներին.
- սրտխառնոց;
- ախորժակի բացակայություն;
- փորլուծություն;
- որովայնային ցավ;
- կշռի կորուստ;
- ընդհանուր թուլություն.
Բացի այդ, երիզորդները առաջացնում են.
- մաշկի տակ գոյացություններ;
- ալերգիկ ռեակցիաներ;
- բարձր ջերմաստիճանի;
- նյարդաբանական խնդիրներ, ինչպիսիք են նոպաները:
Շատ դեպքերում մակաբույծներն օրգանիզմում ասիմպտոմատիկ են լինում։Նրանց ներկայության նշանները կարող են ի հայտ գալ շաբաթներ կամ ամիսներ: Այնուամենայնիվ, եթե դուք ունեք ախտանիշներ, դուք պետք է խորհրդակցեք բժշկի հետ: Մակաբույծները կարող են վնաս պատճառել ամբողջ օրգանիզմին՝ ուղեղից մինչև լյարդ:
Մակաբույծները նպաստում են բորբոքմանը, իմունիտետի թուլացմանը և աուտոիմուն հիվանդությունների ակտիվացմանը։Քանի որ մակաբույծները խանգարում են սննդանյութերի կլանմանը, նրանք խանգարում են երեխաների նորմալ աճին և զարգացմանը: Ճիճուները հանգեցնում են անեմիայի, աղիների խանգարման և կարող են ազդել այլ օրգանների վրա։
Մակաբույծների դեմ պայքարի ուղիներ
Մակաբույծների որոշ տեսակներ ինքնուրույն հեռանում են օրգանիզմից և բուժում չեն պահանջում, գրում է բժիշկ Մինեշ Խաթրին։Այլ դեպքերում բժիշկը նշանակում է առանց դեղատոմսի դեղամիջոցներ, որոնք արագ հարձակվում են խնդրի պատճառի վրա: Ավելի դժվար է բուժել մակաբույծների պատճառած վարակները։
Ինչպե՞ս մաքրել օրգանիզմը մակաբույծներից՝ օգտագործելով ժողովրդական միջոցները։Մակաբույծների մասին գրքի հեղինակ Անաստասիա Ֆադեեւան գրում է, որ ամենահեշտ միջոցը մեկ ժամվա ընթացքում 10 բաժակ աղաջուր խմելն է։Աղի ջուրը սովորական ջրի նման չի ներծծվում աղիների պատերով, այլ ավելի շուտ հեղուկ է դուրս բերում: Այդպիսով հեռացվում են վնասակար նստվածքները, և միևնույն ժամանակ մակաբույծները, քանի որ աղաջուրն ունի լուծողական ազդեցություն։
Նման մաքրումը հակացուցված է ստամոքսի խոցի, դիզենտերիային, փորլուծության, սուր կոլիտի, աղիների քաղցկեղի դեպքում։Հաստ աղիքը մաքրելու համար խորհուրդ է տրվում եռացրած ջրի կլիզմա անել խնձորի քացախով և կիտրոնի հյութով (կիտրոնաթթու): Անհրաժեշտ է օգտագործել 2-3 լիտր ջուր։
Ի՞նչ պետք է ուտել՝ օրգանիզմից մակաբույծները հեռացնելու համար. Ըստ սննդաբան Քեթի Վոնգի՝ մակաբույծները զգայուն են.
- ծորենի;
- դդումի կամ պապայայի սերմեր;
- սխտոր
Բջջանյութով հարուստ սննդակարգը հաստ աղիքի մաքրող հավելումների հետ համատեղելը արդյունավետ է հաստ աղիքի մաքրման համար: Այս հավելումները ներառում են պսիլիում, ճակնդեղ և կտավատի սերմեր: Այնուամենայնիվ, այս ապրանքները չպետք է վստահվեն որպես դեղամիջոցներ: Ավելի լավ է դրանք չօգտագործել երեխաների բուժման համար։
Երեխաներին բուժեք բժշկի առաջարկությունների համաձայն, տանը կարևոր է հոգ տանել նրանց սննդակարգի մասին: Կա ապացույց, որ վիտամին A-ով և սելենով և ցինկով հարուստ սննդակարգը կարող է բարելավել մարմնի բնական պաշտպանությունը մակաբույծների դեմ: Կարևոր է նաև ավելի շատ կեֆիր և յոգուրտներ խմել, որոնք պարունակում են պրոբիոտիկներ, խուսափել հում մսից և ձկից, գազար, քաղցր կարտոֆիլ և ցուկկինի ուտել (պարունակում են բետա-կարոտին):
Մակաբույծները վնաս են հասցնում ինչպես մեծահասակներին, այնպես էլ երեխաներին։Դրանք խախտում են նյութափոխանակությունը, խանգարում են սննդանյութերի կլանմանը և վարակների պատճառ դառնում։Մակաբույծների որոշ տեսակներ ինքնուրույն հեռանում են օրգանիզմից, սակայն ախտանիշների նկատման դեպքում դիմեք բժշկի և մի փորձեք ժողովրդական միջոցներով։
Ուշադրություն. Նյութը միայն տեղեկատվական նպատակների համար է։Դուք չպետք է դիմեք այստեղ նկարագրված բուժման մեթոդներին առանց նախապես ձեր բժշկի հետ խորհրդակցելու: